ที่ละแวกบ้านตรอกวัดใหญ่ศรีสุพรรณฯ ยี่สิบปีมาแล้ว มรรคทายกศรีเป็นคนธัมมะธัมโม อยู่คนเดียวเปลี่ยวเอกามาตั้งนาน แต่แล้วจู่ ๆ ก็ ถูก “ศรรักปักอก” เอากับเด็กสาวคนหนึ่งชื่อ “จุก” ซึ่งเป็นเด็กคนหนึ่งของยายปริกแม่เล้าชื่อดัง

ศรีและจุกแต่งงานกันเป็นพิธีใหญ่โตที่ซ่อง แล้วศรีก็พาไปอยู่บ้านของแก จุกเป็นคนไร้การศึกษาก็จริง แต่ก็มีความเป็นธรรมในใจ สํานึกในกําพืดและฐานะของตนเองอยู่เสมอ ไม่เห่อเหิม นึกอยู่เสมอว่าตนนั้นไม่สะอาด และเหมาะสมที่จะเป็นภรรยาของตาศรี ไม่นานนัก จุกก็มีท้อง ตาศรีดีใจมาก ทั้ง ๆ ที่จุกรู้ดีว่า เด็กในท้องนั้นไม่ใช่สายเลือดของตาศรี แต่แกก็อ้างว่า เด็กในท้องเป็น “ลูกพระ” ที่สวรรค์บันดาลให้มาเกิดเป็นลูกของแก
เมื่อทารกเกิด ตาศรีเป็นพ่อที่เห่อลูกสาวยิ่งกว่าใครในโลก รักเด็กคนนั้นสุดใจ ซึ่งจุกมองดูแล้ว มันเกิดความอดสูเหมือนดังตนเป็นผู้หลองลวง และอากัปกิริยาที่ซื่อบริสุทธิ์ใจในความรักลูกของตาศรี เสมือนหนึ่งเป็นการด่าประณามทรมานนาง

วันหนึ่งนางก็โพล่งออกมาอย่างสุดทน ว่า เด็กคนนั้นเป็นลูก “ไอ้ซิงค์” แขกขายผ้า หาใช่ลูกตาศรีไม่ เพราะในวันแต่งงานนั้น ขณะที่ตาศรีหลับไม่ได้สติอยู่ในห้องนอน ไอ้ซิงค์ได้ถือโอกาสมาเก็บดอกเป็นวันสุดท้าย กับนาง

ตาศรีแน่ใจความจริงก็เสียใจหายหน้าไปจากบ้าน รุ่งขึ้นทั้งละแวกบ้านจึงได้รู้กันด้วยความสลดใจว่า ตาศรีไปกินเหล้าอย่างไม่เคยประพฤติ ตากฝนตากพายุอยู่ทั้งคืน มีคนไปพบว่าแกนอนสิ้นลมปราณอยู่ในวัด จุกเสียใจเป็นอันมาก ที่ความไม่ไยดีของตน ตลอดจนเล่าเรื่องอันน่าบัดสีนั้นให้สามีฟัง ทําให้สามีต้องตาย นับแต่นั้น จุก สํานึกในความรักและสวามิภักดีที่มีต่อตาศรี และตอบแทนพระคุณความดีของผัวด้วยการรักและทะนุถนอมลูกน้อยของนางเป็นการสนองคุณ

ตาศรีตั้งชื่อลูกน้อยของแกก่อนตายว่า “ศจี” จุกรักและปรนนิบัติศจีเหมือนไข่อยู่ในหิน ทํามาหากินเลี้ยงและส่งเสียให้การศึกษาที่ดี จนกระทั่งได้เข้าไปศึกษาในคอนแวนต์ ไม่มีใครดูออกเลยว่า เด็กสาวที่น่ารัก และเฉลียวฉลาดคนนั้น มีแม่เป็นโสเภณีเก่าอย่างจุก และมียายเป็นแม่เล้าปากม้าคือยายปริก คนเดียวที่รู้กําพืดของศจีดี เท่าที่ศจีก็รู้กําพืดของเขาคือ สุพรรณ เด็กวัดใหญ่ศรีสุพรรณ ซึ่งทั้งสองเห็นกันและไม่ถูกชะตากันมาแต่เล็กแต่น้อย แต่ที่สุดพรหมลิขิต ก็บันดาลให้หนทางชีวิตของคนทั้งสองเดินไปสู่ถนนเดียวกันได้

สุพรรณเป็นคนรักของแกมแก้ว ลูกท่านทูตปราจิต และคุณหญิงอรุณวตี เช่นเดียวกับศจีก็เป็นเพื่อนรักของแกมแก้วที่โรงเรียน
ศจีตัดสินใจไม่เรียนต่อเพราะสงสารแม่ อีกประการหนึ่ง อยากจะลบปมด้อยของตัวเองด้วยการเผชิญด้วยสองขาของตัวเอง ศจีรู้ดีว่า ตนนั้นเป็นหลานแม่เล้าของผู้หญิงหากิน มีพ่อเป็นมรรคทายกเพียงชื่อ แต่แท้จริงตัวมีเชื้อสายของ “ไอ้ซิงค์” แขกขายผ้าซึ่งไม่สนใจเลือตของตัวเองว่าไปปล่อยไว้เกะกะเปรอะเปื้อนที่ไหน
ศจีคือลูกที่เกิดมาโดยที่พ่ออย่างไอ้ซิงค์ไม่ตั้งใจ หรือกล่าวอีกทีก็คือลูกดอกเบี้ย ฉะนั้นถ้ามีสิ่งใดที่ศจีจะทําเพื่อลบล้างปมด้อยในชีวิตและสายเลือดของตนได้ เด็กผู้หญิงที่แสนหยิ่งคนนี้จะสู้และทํา

แกมแก้วชวนให้ศจีไปทํางานเป็นเลขานุการิณีของคุณหญิงอรุณวตีผู้เป็นแม่ซึ่งปรากฏว่า ศจีก็เป็นเด็กสาวที่ชนะใจของคุณหญิงอรุณวดี แต่ทั้งนี้กลับกลายเป็นคนที่น่าอิจฉาริษยาของรัชนีฉาย ซึ่งเป็นน้องต่างมารดา ของอรุณวดี และซึ่งกําลังคิดจะแย่งท่านทูตปราจิตไปจากคุณหญิงอรุณวดีอยู่

เมื่ออรุณวตีให้ความเมตตาต่อศจี และปราจิตก็ให้ความเอ็นดู รัชนีฉายจึงร้อนรนกระวนกระวายไปด้วยความริษยาในตัวศจี การเหยียดหยามดูถูกศจีจึงเกิดขึ้น ซึ่งมันกลับทําให้ศจีฮึดสู้และทะเยอทะยานในตัวเองยิ่งขึ้น

เรื่องของเรื่องจึงกลายเป็น คุณหญิงอรุณวตีชุบเลี้ยงศจีไว้เพื่อเป็นตัวแทนตนเอง สําหรับปราจิต และเป็นตัวแทนในการต่อสู้กับรัชนีฉาย

สุพรรณเข้ามาพบศจีในบ้านของคุณหญิงอรุณวตี จึงมองศจีอย่างเย้ยหยัน เช่นเดียวกันศจีก็มองอย่างรู้ทันว่า เด็กวัดดั้งเดิมอย่างสุพรรณกําลังตะกายตึกขึ้นมาหาโอกาสเคลมดอกฟ้าอย่างแกมแก้ว

คืนหนึ่งในงานวันเกิดของอรุณวตีซึ่งกําลังป่วยไม่สบาย รัชนีฉายพบปราจิตที่ตนรัก และหมายปองอยู่กับศจัสองต่อสอง ขณะที่ศจีกําลังผลัดเสื้อผ้า ก็โวยวายเอาเรื่องนี้ไปฟ้องอรุณวดี ขณะเดียวกันอรุณวดีที่กําลังกังวลต่อแกมแก้วซึ่งตนได้รู้ว่ามีสัมพันธ์อยู่กับเด็กหนุ่มอย่างสุพรรณ

แทนที่อรุณวดีจะหึงศจี กลับยั่วรัชนีฉายด้วยการให้ความเมตตาปรานีกับศจียิ่งขึ้น และฝากฝังเป็นหนักเป็นหนากับศจีให้ดูแลแกมแก้วแทนตน และต้องพยายามป้องกันเต็มที่ไม่ให้สุพรรณมาแตะต้องแกมแก้วให้เสื่อมศักดิ์สกุลได้ ศจีต้องรับคํากับคุณหญิงอรุณวตี ก่อนอรุณวตีตาย

สิ้นอรุณวดีแล้ว ศจีเสมือนตัวแทนของอรุณวดี ไม่ว่าจะเป็นกิจการบ้านช่องหรือแม้ที่สุดเป็นตัวแทนของอรุณวดี ป้องกันและแก้แค้นรชนีฉายในอันที่จะมาแย่งปราจิต

ศจีต้องพบกับศึกหนัก เมื่อปราจิตขอแต่งงานด้วย

ลูก ๆ ของปราจิต ไม่ว่า แกมแก้ว หรือ ชีวิน บุตรชายมองศจีในความรู้สึกที่ไม่ดี รัชนีฉายก็โวยวายริษยาออกนอกหน้ายิ่งขึ้น แต่ทั้งนี้กลับเป็นพลังใจให้ศจีฮึดสู้หนักขึ้น และในที่สุดศจีก็ชนะ

ศจีเอาชนจิตใจ ป้าวรรณแม่บ้านคนสนิทของอรุณวตีได้ก่อน คนทั้งสองได้รู้จริงว่า แกมแก้วท้องกับสุพรรณ ศจีเป็นหัวแรงไปจัดการเอาเด็กในท้องของแกมแก้วออกจนได้ ทุกสิ่งที่ศจีทํา ทําเพื่อป้องกันเกียรติของตัวแกมแก้ว วงศ์สกุล และเพื่อความต้องการของคุณหญิงอรุณวดี ที่สุดปะทะคารมกับรัชนีฉาย จนรัชนีฉายต้องพ่ายแพ้ไป

ศจีได้แต่งงานเงียบ ๆ กับปราจิต เป็น คุณหญิงนอกทําเนียบแทนตําแหน่งหน้าที่ของคุณหญิงอรุณวตี

ศจีก้าวไปในการต่อสู้ ล้างปมด้อยในชีวิตของตนได้อย่างงดงาม ลูกเลี้ยงอย่าง แกมแเก้วและชีวินไม่กล้าหือ สุพรรณไม่กล้ามาแตะต้องแถมแก้ว ปราจิตให้ความรักและเอ็นดูต่อศจีอย่างมากมาย

แต่ชีวิตภายใต้พรหมลิขิต เบื้องหน้าแห่งชัยชนะไม่จําเป็นต้องราบรื่นเสมอไป

วันหนึ่งปราจิตนั่งรถไปกับศจี ผ่านตรอกวัดใหญ่ศรีสุพรรณฯ มีอันเป็นให้ชนแม่ค้าขายผักคนหนึ่งบาดเจ็บล้มลงกลางถนน ปรากฏว่าแม่ค้าขายผักผู้นั้นก็คือ จุก มารคาของศจีเอง ด้านยายปริกแม่เล้าเจ้ากี้เจ้าการไปเยี่ยมเยียนจุกอย่างเอิกเกริก และให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์ว่า คุณหญิงศจี นอกทําเนียบนั้นแท้ที่จริงก็ คือหลานสาวของแกเอง และเรื่องนี้สั่นสะเทือนปราจิตมากในวงการสังคมผู้ดี และโดยเฉพาะในวงการราชการ ในฐานะที่ปราจิต เป็นถึงท่านทูตผู้มีชื่อเสียง นางจุกถึงแก่ความตาย ต่อมาชีวิตก้าวหน้าในราชการของปราจิตก็อับเฉา มันทํา ให้ปราจิตหมดพลังใจ จนกระทั่งวันหนึ่งปราจิตก็ล้มฟุบลงในสนามกอล์ฟด้วยโรคหัวใจ และถึงความตายที่โรงพยาบาล

ญาติพี่น้องของปราจิต ไม่ว่าจะเป็นรัชนีฉาย คุณอาลัยผู้เป็นมารดา และแม้แต่แกมแก้ว และชีวิน ก็มองศจีในความรู้สึกที่เคียดแค้นและเป็นศัตรูต่อศจี หาว่าปราจิตต้อง ตายเพราะศจี ศจีคงจะต้องได้รับมรดกตกทอดจากปราจิตเป็นอันมาก

ผลที่สุด ความจริงก็ปรากฏในวันเปิดพินัยกรรม ศจีไม่ได้อะไรเลยแม้แต่สตางค์แดงเดียว จากการตายของปราจิต ณัฐ ซึ่งเป็นทนายความประจําตระกูลเผยว่า ก่อนปราจิตจะตาย ได้เรียกเขาไปเปลี่ยนแปลงพินัยกรรมเพื่อจะ ได้ให้ศจีได้รับผลประโยชน์บ้าง แต่ศจีปฏิเสธ เช่นเดียวกับที่เคยปฏิเสธกับปราจิตมาแต่ต้นในการที่จะแต่งงานกันโดยการจดทะเบียน แต่ศจีเดินหันหลังให้คฤหาสน์ของปราจิตแบบคนที่ไปแต่ตัว เธอชนะจิตใจคนทุกคน ไม่ว่าจะเป็นป้าวรรณ หรือบริวารในบ้าน โดยเฉพาะแกมแก้ว และชีวิน ทุกคนให้น้ำตาชุ่มหัวใจแก่ศจี

เธอกลับไปสู่ตรอกวัดใหญ่ศรีสุพรรณ ที่นั่น สุพรรณ ยืนคอยให้ความเห็นใจเธอ อยู่ เขาเป็นคนขอหิ้วกระเป๋าเดินทางให้เธอ เดินตามไปส่งเธอ ศจี คุณหญิงนอกทําเนียบ จนกระทั่งถึงบ้านเก่า

นักแสดง คุณหญิงนอกทำเนียบ

สมบัติ เมทะนี – ปราจิต
อรัญญา นามวงษ์ – ศจี
สุทิศา พัฒนุช – คุณหญิงอรุณวตี
อนันต์ สัมมาทรัพย์ – ชีวิน
มยุรฉัตร เหมือนประสิทธิเวช – แกมแก้ว
เมตตา รุ่งรัตน์ – รัชนีฉาย
ภูษิต อภิมันต์ – สุพรรณ
ชูศรี มีสมมนต์ – จุก
จำรูญ หนวดจิ๋ม
รุ้งจันทร์ จิตรา
ไพริน โพธิ์ไทร

คุณหญิงนอกทำเนียบ ฉายที่โรงภาพยนตร์โคลีเซี่ยม