เชียงตุง (2515)

กัญญามาลย์ภาพยนตร์
ในความอุปถัมภ์ของประชาชน
โดย ดอกดิน ศิลปินของท่าน เสนอ
เชียงตุง

เรื่องย่อ เชียงตุง

เผ่าไทยหลายสาขา คนไทยอีกหลายเผ่าที่เพิ่งรู้ว่า ไทยน้อยพวกเรามีแผ่นดินถิ่นฐานอยู่ในแหลมทองนี้ เป็นหลักแหล่งเจริญรุ่งเรือง สืบศาสนาพุทธเป็นมั่นคง มีองค์พระมหากษัตริย์เป็นมิ่งขวัญ ชนชาติไทยอีกหลายล้านคน ที่พลัดพรากจากกัน ได้พบกัน กอดกัน หลั่งน้ําตาให้กัน ทุกคนยังมั่นอยู่จนกระทั่งปัจจุบันนี้ เมื่อไรจะได้ มีบุญมาอยู่ใต้ร่มเงาพระบารมีปกเกล้าฯเช่น พวกไทยเรา
ภาพยนตร์เรื่อง “เชียงตุง” จึงมี เค้าเรื่องจริง ซึ่งเหตุการณ์ที่ผ่านมาสองยุค สองสมัย จนกลายมาเป็นนวนิยายชีวิตรัก
ในยุคนี้ ดอกดิน กัญญามาลย์ แถลงว่า ภาพยนตร์เรื่องนี้ ถ้าเขาจะทําให้เป็นเรื่อง จริงทั้งหมด ก็ย่อมทําได้ แต่มันจะมีการ เมืองและสัมพันธ์ไมตรีเข้ามาพัวพัน วง ของภาพยนตร์เมืองไทยเขามีขอบเขต มี กฎหมาย ให้สิทธิไว้เฉพาะ ภาพยนตร์ไทย คณะสร้างของเราจึงต้องทํางานให้อยู่ในวง ที่เขาปิดไว้ ตอกดินจึงขอร้องให้ทุกท่านดู ภาพยนตร์เรื่อง “เชียงตุง” ในแง่ของการ บันเทิงดีกว่า จะมีแต่การสุขความสบายใจ ไม่ต้องไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องที่นอกเหนือไป จากความบันเทิง

ต้นปี 2487 ที่คุ้มเจ้าหลวงในเชียงตุง ทหารไทยที่ยึดครองเชียงตุงอยู่ ได้มีโอกาสเลี้ยงฉลองงานปีใหม่กันอย่างสนุก ดนตรี ทหารทําเพลงลีลาศจังหวะหวาน พันตรี ยม สายระย้า เคียงคู่อยู่กับ โอปอ แม่ข้าหลวงคนงามแห่งคุ้ม มันกลายเป็นที่กีดขวางตาของ พันตรี คําแจ้ง สาละวิน ซึ่งเขาก็หลงรักโอปออยู่เหมือนกัน คําแจ้งทนไม่ได้ โดดต่อยพันตรียม แต่ถูกยมต่อย ลงไปนอน อันที่จริงทั้งสองผู้พันนี้ เขาเป็นเพื่อนรักกันมาก แต่เนื่องด้วยฤทธิ์สุราและความหึง จึงทําให้ทั้งสองกลายเป็นคู่อาฆาตกัน คําแจ้งประกาศก้องว่า ต่อจากนี้ไป ตระกูล “สายระย้า” กับ “สา ละวิน” จะตัดขาดไมตรีต่อกันชั่วชีวิต

พอสงครามสงบ ญี่ปุ่นแพ้สงคราม ไทยต้องถอนทหารจากเชียงตุงกลับเมืองไทย นายพันตรี ยม สายระย้า ตายในที่รบ เหลือแต่โอปอ ผู้ภริยาพร้อมด้วยลูกน้อยคนหนึ่ง ซึ่งเกิดจากยม โอปอมาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่แม่สาย ลูกสาวของเธอคนเดียวชื่อ “เดือนแก้ว” ส่วนพันตรีคําแจ้ง พอออกจากราชการทหารแล้ว เขากลับมาอยู่ที่เชียงราย ฐานะเดิมของคําแจ้งร่ํารวยมาก ใครจึงเรียกเขาว่า พ่อเลี้ยงคําแจ้ง คําแจ้งมีโรคประจําตัวคือ เขายิงปืนไม่ได้ กลัวเสียงระเบิดหรือเสียงดังอื่น ๆ เขาติดโรคนี้มา ตอนที่ออกรบ คู่กับพันตรียม ตอนหลังคําแจ้งเป็นโรคประสาทขึ้นกระทันหัน ยม ช่วยเอาไว้ จนพันตรียมต้องเสียชีวิตไปใน
ที่รบ

พ่อเลี้ยงคําแจ้ง แต่งงานกับแสงหล้า เพื่อนของโอปอ แสงหล้ามีลูกชายกับคําแจ้ง ชื่อ “ศักดิ์สยาม” แสงหล้าน้อยใจที่ คําแจ้งเฉยชากับเขา เลยหอบลูกชายแต่ยังเล็กไปอยู่กรุงเทพฯ แสงหล้าไม่ยอมให้ลูกหรือพ่อได้พบหน้ากันเลย

เดือนแก้ว โตเป็นสาวใหญ่ หมั้นกับ สิงห์คํา สิบตรี หนุ่มตํารวจ สืบราชการลับแห่งเชียงราย เขาทั้งสองรักกันมาก วันหนึ่ง เดือนแก้วกับสิงห์คํา ได้เดินทางเป็นเพื่อนแม่ไปเคารพสถูป พันตรียม สายระย้า ที่เชียงตุง และโอปอก็ต้องขึ้นไปไหว้พระธาตุ อันเป็นที่เคารพนับถือของพี่น้องชาวไทยทั่วไปในแคว้นเชียงตุง และเป็นที่อนุสรณ์ความรัก เพราะยมกับโอปอ พบกัน รักกันครั้งแรกที่ดอยพระธาตุแห่งนี้

เหตุการณ์ในกรุงเทพฯ ในเวลาเดียวกัน ศักดิ์สยามกําลังเข้าสนามแข่งรถ “เชียงตุงแรลลี่” กับเพื่อนคู่ใจคือ สารวัตร ชุบ แรลลี่วิบากจากกรุงเทพฯ ไปเชียงตุงมาเข้าเส้นชนะกันที่เชียงราย ได้ขับเคี่ยวกันไปตลอดทาง ศักดิ์สยามโดนแสนเมืองกับพวกขับรถปาดหน้าแทบพลิกคว่่ำหลายครั้ง แต่เขาเอาตัวรอดไปได้ ผลที่สุด แสนเมืองเอง กลับพลิกคว่ําไป และแพ้แรลลี่วิบาก แสนเมืองพาลหาเรื่องต่อยสยามตอนรับถ้วยรางวัล และแสนเมืองยังหนีไปรอรักเล่นงานสยามกลางทางอีก เดือนแก้วโอปอและสิงห์คํา เดินทางผ่านชายแดนกลับสู่แม่สาย พอดีพ่อเลี้ยงคำแจ้งกําลังโดนคนร้ายไล่ตาม ปล้นทองในหีบเหล็ก ที่คําแจ้งเอาติดมาในรถ เสียงปืนจากพวกคนร้ายไล่ยิงคําแจ้งมา กองคารวาลของเดือนแก้วและสิงห์คํา ต้องหยุดลงกลางป่า เดือนแก้วให้โอปอผู้เป็น แม่หมอบซ่อนตัวอยู่ในรถ คําแจ้งขับรถมา ขอให้สิงห์คําช่วย สิ่งที่คําและเดือนแก้ว ยิงสกัดพวกคนร้าย คําแจ้งหมอบซุกซุน จึงทําให้เขากับโอปอไม่พบหน้ากันได้ แต่ความที่คําแจ้งห่วงหีบทองจะหาย คําแจ้งลากขึ้นไปไว้บนรถโกดังคันเก่าของเดือนแก้ว โดยที่ทุกคนไม่เห็นคำแจ้งลากขึ้นไป เพราะมัวยิงต่อสู้กับคนร้าย สิงห์คําบอกเดือนแก้วให้ขับรถพาแม่โอปอหนีกลับไปก่อน เดือนแก้วออกรถหนีไป คําแจ้งร้องโวยวายขึ้น หาว่าเดือนแก้วขโมยทองไป

ส่างเมาเพื่อนของสิงห์คําเกิดสงสัย ว่าใครขโมยใครกัน สิงห์คําเห็นแจ้งวิ่งตาม ไล่ตามรถของเดือนแก้วไป กล้วคำแจ้งจะเป็นเหยื่อกระสุน จึงใช้ให้ส่างเมามาติด ตามไปลากตัวคําแจ้งเข้าที่กําบัง ส่างเมาไล่ตามคําแจ้งหายเข้าป่าไป เดือนแก้วขับรถโกดังเก่าไปพลัดตกลงยิ่งใหญ่ แต่ถึงโอปอ โดดหนีออกทัน รถเลยตกลงไปจมหายไปในบึงนั้น พร้อมกับหีบทองคําของพ่อเลี้ยงคําแจ้งที่แอบใส่ไปท้ายรถ โอปอว่าอย่า เสียดายรถเลย เพราะมันเก่าจะพังอยู่แล้ว หนีเอาชีวิตรอดไปก่อนดีกว่า

ทางด้านสิงห์คำ สิงห์คําพลาดท่า โดนพวกคนร้ายยิง โดนอกทางด้านขวาฟุบลง คนร้ายจะเข้าซ้ำ พอดีขบวนรถแรลลี่ของแสนเมืองที่พยายามแล่น หาเรื่องกับศักดิ์สยามผ่านมา คนร้ายเลยหนีไป แสนเมืองปาดรถศักดิ์สยามหลุดเข้าป่าไป และเขากับพวกก็แล่นไป ศักดิ์สยามกับชุบมาหยุดรถลงเมื่อเห็น สิงห์คําเดินโบกมือขอร้องให้ช่วย แต่สิ่งที่ทําให้ศักดิ์สยามและสารวัตรชุบต้องตกตลึงจังงังคือ “สิงห์คํา ชายที่โดนปืนบาดเจ็บ ที่ยืนอยู่หน้ารถนี้ หน้าตาเหมือนกับ “ศักดิ์สยาม” ดังคนๆเดียวกัน เว้นแต่ศักดิ์สยามมีหนวด สิงห์คําไม่มีหนวดเท่านั้น ศักดิ์สยามกับชุบรีบลงไปช่วยสิงห์คําทั้งๆ ที่ยังงง ไม่หาย

สิงห์คําเรียกศักดิ์สยามคําแรกว่า คุณคือพันตํารวจตรีศักดิ์สยามใช่ไหม? คุณเป็นใคร ? ทําไมรู้จักพวกเรา สิงห์คําบอกว่าเขาคือ สิบตํารวจตรี สิงห์คํา กอง สืบราชการลับเชียงราย เป็นคนที่ศักดิ์สยาม จะมารับงานและหน้าที่แทนเขา ศักดิ์สยาม เพิ่งทราบเดี๋ยวนี้เองว่า งานที่เขารับหน้าที่ จะมาทํางานแทนสิบตรีสิงห์คําคือนายคนนี้ ชายคนเดียว ที่มีหน้าตาเหมือนกับตัวเขา ชุบหายงง จะรีบพาสิงห์คําไปโรงพยาบาล สิงห์คําขอร้องอย่าเพิ่งพาไป ถึงแม้ว่าเขาจะ ไม่โดนคนร้ายยิงเดี๋ยวนี้ ตัวเขาก็ต้องตาย เพราะเขาเป็นโรคร้ายอยู่ คือ “มะเร็งเม็ดโลหิตขาว” หมอคาดว่าอีกหนึ่งเดือน ก็จะตาย เขาจึงได้รายงานให้ผู้ใหญ่ส่งคนที่มีหน้าตาเหมือนเขามารับงานแทน คือคนใหม่ จะต้องทําตัวเป็นเพื่อนกับ พ่อเลี้ยง คํารณ โดยที่คํารณไม่สงสัย เพราะสิงห์คํากําลัง ความเคลื่อนไหวของ คํารณ อยู่ เพราะคํารณ พยายามจะขนทองเถื่อน ของ เถื่อนอื่น ๆ ตลอดจนทับทิมน้ำดีๆ จากเชียง ตุงเข้าประเทศไทย

คนที่จะจับคํารณได้ทั้งของทั้งคนได้โดยละม่อม ก็คือสิงห์คําซึ่งเป็นเพื่อนของคํารณ แต่สิงห์คําก็ต้องมาตายลงโดยงานยังไม่เสร็จสิ้นไป ผู้ใหญ่จึงต้องหานายตํารวจที่มีหน้าตาเหมือนสิงห์คํา คือศักดิ์สยามมาทํางานแทน และสิงห์คําวางแผนไว้ให้ทุกอย่าง เขามีรูปคํารณและคนทุกคนที่ศักดิ์สยามจะต้องพบปะอยู่เป็นประจํา เขาเล่าเรื่องงาน และส่วนตัวให้ ศักดิ์สยามฟังจนหมด และในสุดท้าย สิงห์คําขอร้องให้ศักดิ์สยามเป็นตัวแทน คอยปลอบใจ เดือนแก้ว คนรัก ของเขาให้ด้วย เพราะสิงห์คําไม่ได้บอกเดือนแก้วว่าเป็น มะเร็ง เพราะกลัวเดือนแก้วจะเสียใจเป็นอันตรายไปอีกคนหนึ่ง และขอร้องศักดิ์ สยามว่าพอเขาหายไปได้สักสามสี่เดือน จึงให้ศักดิ์สยามเล่าความจริงให้เดือนแก้วฟัง ศักดิ์สยามยุ่งใจในข้อนี้ เพราะตัวเขาเองมีคู่หมั้นแล้ว จะไปรักเดือนแก้วได้ยังไง สิงห์คําว่าแกล้งทํารักเพียงไม่ให้เธอสงสัยก็ พอ ศักดิ์สยามจึงจําใจรับคํา เพราะสงสารสิงห์คําคนที่กําลังจากไป และเห็นกับชีวิตสาวคนหนึ่งคือเดือนแก้ว

พอชุบพาสิงห์คําเดินทางเข้าเมืองเพื่อไปหาที่รักษาตัว ศักดิ์สยามก็รีบโกนหนวดที่ลําธารน้ำ พอดีส่างเมากลับออกจากบ้านมาพบเข้า ส่างเมาคิดว่าศักดิ์สยามคือสิงห์คํา ต่างพูดกันนานกว่าจะเข้าเรื่องกันได้ ศักดิ์สยามฉลาดกว่า จึงเดาเหตุการณ์ได้ถูกว่า ส่างเมาเป็นใคร แต่ส่างเมาไม่รู้ คิดว่าสิงห์คำป้ำเป๋อโดยผีเข้า จึงพูดอะไรไม่ค่อยรู้เรื่องกัน แล้วส่างเมาก็พาศักดิ์สยามเข้ามาในหมู่บ้าน ศักดิ์สยามได้พบกับนายสายพ่อของสิงห์คําตัวจริง สายนึกว่าศักดิ์สยามคือลูกชายของตัว และพอดีเดือนแก้ววิ่งมาสมทบ พบกับ ศักดิ์สยาม ๆ เห็นหน้าเดือนแก้วตัวจริงเขาถึงกับตลึงงัน เดือนแก้วสวยกว่าเดือน ผิวนวลเหมือนแตงอ่อน มี เสน่ห์ที่ดวงตา นายสายถือโอกาสที่เพื่อนฝูงกลับมาจากงานวัดพบกันหลายคน เลยแจ้งข่าวว่า จะแต่งงานสิงห์คํากับเดือนแก้วในสามสี่วันข้างหน้านี้แล้ว ขอให้ทุกคนไปช่วยงานโดยพร้อมกัน ศักดิ์สยามเริ่มยุ่งใจ มารับหน้าที่ไม่ทันถึงชั่วโมง ก็โดนปัญหาที่จะต้องแต่งงานกับเดือนแก้ว คนรักของ สิงห์คําเข้าแล้ว

คืนส่งตัวเข้าหอ ศักดิ์สยามนอนเคียงคู่อยู่กับเดือนแก้วสองต่อสอง ศักดิ์สยามหักใจ กลุ้มใจ และชั่งใจ จนในที่สุดเขาพยายามทนนอนจนเดือนแก้วเผลอหลับไป เขาจะกลายเป็นคนมีบาป ศักดิ์สยามคิดในใจว่า เขาจะทําลายเดือนแก้วไม่ได้ เพราะเธอบริสุทธิ์เกินกว่าที่ชายอย่างเขาจะทําเธอเล่นอย่างผักปลา แต่ตอนที่ศักดิ์สยามหนีลงหน้าต่างไป เดือนแก้วก็รู้ และพร้อมกับเสียใจ คิดว่าตัวเองมีปมด้อยอะไร พี่ สิงห์คําจึงไม่รัก ทําไมพี่สิงห์คําจึงต้องหนีไป ส่างเมา เมาเอะอะอยู่กลางลานบ้าน เห็นศักดิ์สยามหนีไป จึงออกไล่ตามแต่ตามไม่ทัน เรื่องเลยแดงกันขึ้นในตอนดึกคืนนั้น สายพ่อของสิงห์คํา มาขออภัยโอปอ เรื่องที่ลูกชายทั้งหอหนีเดือนแก้วไป เดือนแก้วอายเพื่อนบ้านร้องไห้เสียใจ

ฝ่ายพ่อเลี้ยงคําแจ้ง หลังจากหนีคนร้ายเข้าบ้านไปแล้ว มานึกได้ว่า ระหว่างที่ ตัวหมอบหลบกระสุน อยู่ใกล้ชาย คนหนึ่ง ชายคนนั้นช่างมีหน้าตาเหมือน ศักดิ์สยาม ลูกชายของตัวเหลือเกิน จึงหยิบรูปศักดิ์สยามมาดู คิดว่าใช่ จึงพาพวกออกตามหา พอดีมาพบกับสารวัตรซุบรถเสียอยู่กลางป่า ชุบพาสิงห์คจะไปรักษาตัว คําแจ้งเห็น สิงห์คําเข้า นึกว่าเป็นศักดิ์สยาม จึงให้ชุบพาตัวไปรักษาที่บ้านของเขาเองและบอกว่านี่ละคือลูกชายของเขาเอง ชื่อศักดิ์สยาม ซึ่งเกิดจากแสงหล้าภริยาของเขา ชุบต้องยอมรับให้สิงห์คําเป็นตัวแทน ศักดิ์สยามไปชั่วคราว เพราะจะได้อาศัยบ้านพ่อเลี้ยงคําแจ้งเป็นที่หลบซ่อนตัวสิงค์ไปชั่วคราวก่อน และชุบก็รีบออกไปพบศักดิ์สยามที่โรงพักเชียงราย บอกว่ามาอยู่ที่บ้านพ่อของศักดิ์สยามในเวลานี้ ศักดิ์สยามก็อยากจะพบหน้าพ่อ เพราะตั้งแต่เกิดมาแม่ไม่เคยให้รู้เลยว่าพ่อของเขาหน้าเป็นไง พ่อเลี้ยงคําแจ้งโทรเลขขอให้แสงหล้าขึ้นมาเชียงราย เพราะศักดิ์สยามเจ็บหนัก เพราะเวลานี้ อาการป่วยของสิงห์คําใกล้จะสิ้นใจแล้ว ชุบก็พูดอะไรไม่ได้ เพราะจะกลายเป็นผู้เปิดความลับทางราชการ ก็เลยต้องปล่อยให้คําแจ้งเข้าใจว่าสิงห์คําเป็นศักดิ์สยามต่อไป แสงหล้าขึ้นมาเชียงราย พร้อมด้วยเหมือนฤทัยคู่หมั้นของศักดิ์สยาม ชุบต้องรีบไปบอกศักดิ์สยามอีกว่าคู่หมั้นลงมา ศักดิ์สยามกลุ้มใจ กลัวสิงห์คําจะครอบครองคู่หมั้นของตัวเสีย และทางเดือนแก้ว กับพวกส่างเมา และพ่อของสิงห์คํา ก็คอยตามล่าตัวศักดิ์สยามให้ไปอยู่กับเดือนแก้ว ใครมาเป็นศักดิ์สยาม สาละวิน ในเวลานี้ คงตายชัก รับศึกทุกด้านยุ่งไปหมด ระหว่างที่คําแจ้งไปธุระนอกบ้าน ไปพบกับเดือนแก้วเข้า คําแจ้งก็บอกตํารวจให้จับ เพราะ เข้าใจว่า เดือนแก้วขโมยทองของตัวไป เดือนแก้วต้องหนี แจ้งตามไปที่บ้านเดือนแก้ว พบกับโอปอคู่รักคู่แค้นยิ่งแค้นหนัก ติดตามจับเดือนแก้วเป็นการใหญ่

ส่วนสิงห์คําที่นอนป่วยอยู่บนบ้านของคําแจ้งใกล้จะสิ้นใจ ชุบต้องเอาตัวศักดิ์สยาม ไปแอบเปลี่ยนตัวกันในตอนที่ไม่มี ใครอยู่ และเอาตัวสิงห์คําไปรักษาตัวที่ ลําปาง ศักดิ์สยามได้มีโอกาสมาพบแม่และพ่อบังเกิดเกล้า พบคนรักที่แท้จริง คําแจ้ง กลับเข้าบ้านเห็นลูกชายหายป่วย ดีใจมาก และจัดให้ศักดิ์สยามกับเหมือนฤทัย แต่งงานกัน

วันแต่งงานคืนนั้น กําลังมีงานฉลองเลี้ยงกันใหญ่โต เดือนแก้วกับส่างเมาและเมี่ยงคําไปพบทองคําที่ติดรถของเขา จมน้ำไป จึงนํามาคืน มาพบกับศักดิ์สยามในงานเข้า เดือนแก้วโกรธ คิดว่าสิงห์คํา และพอดีนายสายพ่อ ของสิงห์คํา ตามมาพบศักดิ์สยามเข้าอีก นายสายคิดว่าเป็นลูกชายของตัวคือสิงห์คํา นายสายเข้าชกต่อยศักดิ์สยาม และประจานว่าลูกของตัวแต่งงานกับเดือนแก้วแล้วหนีมาแต่งงานกับลูกสาวบ้านนี้อีก เหมือนฤทัย รู้เรื่องโกรธศักดิ์สยาม แม่ของเหมือนฤทัยโมโหด่าคําแจ้ง และพาลูก กลับเข้ากรุงเทพฯ คืนนั้นคู่หมั้นก็หนี เดือนแก้วก็หนี ศักดิ์สยามเกือบบ้าตาย เขาไม่นึกเลยว่า หน้าที่ใหม่ของเขา ที่มาแทนตัวสิบตรี สิงห์คํา จะต้องโกลาหลถึงเพียงนี้ เรื่องราวจะเป็นอย่างไรต่อไป โปรดติดตามในภาพยนตร์

ฉายที่คาเธย์